GEZONDHEID

Het gezegde “Zo gezond als een vis” bestaat niet voor niets, want vis bevat veel vitamines, mineralen, eiwit, ijzer en gezonde vetten. Vis hoort daarom thuis in een gezond voedingspatroon. De Gezondheidsraad adviseert daarom minimaal 1x per week vis te eten voor de benodigde vitamines, mineralen en vetten. Meer eten mag en kan natuurlijk altijd, want vis is naast gezond natuurlijk heel erg lekker.

VIS, ÉÉN BONK VITAMINE ZEE

Vis zit boordevol vitamines, mineralen, eiwitten en goede vetten. Vis bevat hoofdzakelijk de vitamines A, D en B1`2 en jodium, selenium en ijzer. De hoeveelheid goede vetten (Omega-3 vetzuren) is afhankelijk van het vetgehalte van de vissoort. Onderstaand schema geeft aan welke effecten de verschillende vitamines, mineralen en overige voedingsstoffen hebben op het lichaam.

 

Dit zit er in vis: Dit is goed voor:
Vitamine A De ogen, de huid, de groei en de weerstand
Vitamine D Stevige botten en tanden, de hersenen en voorkomen van depressies
Vitamine B12 De aanmaak van rode bloedcellen, goede werking van het zenuwstelsel
Jodium Een goed werkende schildklier
Selenium Een goed werkende schildklier, de groei en ontwikkeling van het zenuwstelsel

OMEGA-3 VETZUREN

Met name vette vissoorten zijn rijk aan Omega-3 vetzuren. Deze vetzuren zijn goed voor het hart- en de bloedvaten en zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het gezichtsvermogen. De Gezondheidsraad adviseert volwassenen om per dag 200 milligram Omega- 3-vetzuren uit vis (visvetzuren) binnen te krijgen. Deze aanbeveling kan worden gehaald door per week 1 portie vis te eten, bij voorkeur vette vis, zoals makreel, zalm, haring, paling en sardines.

EIWITTEN

Vis is een van de meest eiwitrijke voedingsbronnen. Het bevat ongeveer 20% eiwitten, afhankelijk van de vissoort.

De eiwitten in vis zijn erg goed te verteren door het lichaam omdat deze geen collageen of elastine bevatten, de zogenaamde bindweefsel eiwitten. In eiwit zitten aminozuren waar het lichaam niet buiten kan. Genoeg eiwit eten is dus belangrijk voor een goede gezondheid. Zo heeft recent onderzoek aangetoond dat eiwitten helpen de bloeddruk te verlagen en de bloedvaten soepel te houden. Verder helpt een eetpatroon met relatief veel eiwit om op gewicht te blijven. Dat komt doordat eiwit goed verzadigt en belangrijk is om het spierweefsel in stand te houden. De volgende vissoorten bevatten veel eiwit: kabeljauw, sardientjes, makreel, forel, tonijn, zalm, haring, krab, kreeft en garnalen.

IJZER

Vis is een natuurlijke bron van ijzer, een mineraal dat belangrijk is voor de vorming van hemoglobine, dat nodig is voor het zuurstoftransport in het bloed en de stofwisseling. Er bestaan twee soorten ijzer, heemijzer en non-heemijzer. Heemijzer zit alleen in dierlijke voedingsmiddelen en heeft het voordeel dat het sneller wordt opgenomen door het lichaam, dan non-heemijzer. Omdat vis het dierlijke heemijzer bevat, is het een goede bron van ijzer. Vooral zeevis en weekdieren (kokkels,mosselen en oesters) zijn erg rijk aan ijzer.

VISCONSUMPTIE VOOR JONGE KINDEREN

Ook voor jonge kinderen is het belangrijk om iedere week voldoende vis te eten. Uit landelijk onderzoek in 2014/2016 bleek namelijk dat ongeveer de helft van jongere kinderen aan hun wekelijkse hoeveelheid fruit, groente en vis komt.

Het CBS (Centraal Bureau voor Statistiek) heeft hier een tabel voor ontwikkeld. In deze tabel staan voor drie verschillende leeftijdscategorieën de hoeveelheden groenten en fruit per dag aangegeven en de hoeveelheid vis per week. Deze tabel moet het inzichtelijk maken voor ouders om de aanbevolen richtlijnen aan te houden.

Uit het onderzoek van het CBS bleek dat jongere kinderen vaker voldoende fruit, groente en vis aten dan de leeftijdscategorieën 4 tot 9 jaar en 9 tot 12 jaar dat deden voor hen aanbevolen hoeveelheden. Maar dat in totaal de helft van alle leeftijdscategorieën niet de aanbevolen hoeveelheid fruit, groente en vis binnen kreeg.

ZIEKTE DOOR KRUISBESMETTING VOORKOMEN

Bij kruisbesmetting komen er ziekmakende bacteriën van het ene product op het andere. Om ziekte te voorkomen is het belangrijk kruisbesmetting te vermijden. 

Op rauw voedsel, vooral vlees, kip of vis en in hun druipvocht kunnen ziekmakende bacteriën zitten. Deze kunnen tijdens het klaarmaken ander voedsel besmetten. 

Door rauw en bereid voedsel van elkaar gescheiden te houden, schone materialen te gebruiken en je handen goed te wassen is kruisbesmetting te voorkomen.

Omschrijving

Bij kruisbesmetting komen er ziekmakende  bacteriën van het ene product op het andere. Van kruisbesmetting kunnen mensen dus ziek worden. In rauwe voedingsmiddelen zitten meer bacteriën dan in gekookte. Vooral op vlees, kip en vis kunnen ziekmakende bacteriën zitten. 

Het is belangrijk dat bacteriën niet worden overgebracht van rauwe op bereide voedingsmiddelen. Kruisbesmetting ontstaat door bijvoorbeeld met dezelfde vork rauw vlees in de pan te leggen en gare groente te proeven, of gaar vlees uit de pan te halen. Een ander voorbeeld van kruisbesmetting is als gaar vlees na het braden wordt teruggelegd op de snijplank waarop het rauwe vlees is gekruid. Bacteriën kunnen ook via handen op het eten terecht komen. Bijvoorbeeld als de handen worden afgedroogd aan een vuile handdoek.

Kruisbesmetting kan ook ontstaan via druipvocht. Druipvocht is vocht wat uit vlees, kip of vis komt. Dit komt bijvoorbeeld vrij bij het ontdooien van kip.

Voedingsadvies

De volgende adviezen gelden om kruisbesmetting te voorkomen:

 

Kruisbesmetting voorkomen bij het winkelen

  • Zorg dat eventueel druipvocht niet op andere boodschappen kan komen. Houd rauw vlees, kip of vis gescheiden van je andere boodschappen. Bijvoorbeeld door ze in een apart plastic zakje te doen.

Kruisbesmetting voorkomen in de koelkast

  • Plaats rauw vlees, kip of vis onder in de koelkast. 
  • Laat bevroren vlees, kip of vis ontdooien in de koelkast goed afgedekt op een bord. Voorkom dat druipvocht op andere producten kan komen. 
  • Bewaar levensmiddelen en kliekjes goed afgesloten in de koelkast. 
  • Plaats groente in de speciaal daarvoor bestemde groentela.

Kruisbesmetting voorkomen bij het koken

  • Was je handen goed en regelmatig. Zeker na aanraking van rauw vlees. Droog je handen af aan een schone droge handdoek of een papieren wegwerphanddoek. 
  • Gebruik schone hulpmiddelen en materialen zoals handdoeken, snijplanken, vaatdoekjes. Vervang een snijplank als deze vol zit met groeven, want dan kun je hem niet meer goed schoonmaken. 
  • Gebruik verschillende snijplanken. Bijvoorbeeld één voor rauw vlees of vis en een andere om de groenten te snijden. 
  • Spoel materiaal, zoals een snijmes dat met rauw vlees in aanraking is geweest, af met heet water en zet het vervolgens bij de afwas. Wanneer dezelfde materialen meteen weer voor iets anders worden gebruikt, was ze dan eerst af met sop en heet water.  
  • Houd rauwe producten altijd goed gescheiden van bereide producten. 
  • Zet de gft-bak bij voorkeur buiten neer. Zorg in elk geval dat deze goed is afgesloten.

Bron: voedingscentrum

VIS EN ZWANGERSCHAP

Welke vis mag je eten als je zwanger bent?

Vis eten is gezond, ook als je zwanger bent. Maar je kunt behoorlijk in de war raken van alle verschillende adviezen. Mag zalm nu wel of niet? Hoe zit het met gerookte vis en wat is er mis met tonijn? Alle “visadviezen” handig voor je op een rijtje. Met een tabel!

Daarom is vis belangrijk

Vis eten is belangrijk voor iedereen. Vis bevat namelijk een aantal voedingsstoffen die nauwelijks in andere producten zitten. Zo levert vis je jodium, vitamine D en visvetten. Dat is goed voor je eigen lichaam maar ook voor de ontwikkeling van je baby.

  • Jodium is essentieel voor de productie van schildklierhormoon en ondersteunt de groei van je baby.
  • Vitamine D is goed voor het stevig houden van je botten en de opbouw van het skelet van je baby.
  • Visvetten bestaan voor een groot deel uit het omega 3-visvetzuur DHA. DHA ingenomen door de moeder, is een belangrijke bouwsteen voor de ogen en de hersenen van je ongeboren baby.

Liefst zalm of andere vette vis tijdens de zwangerschap

Om voldoende visvetten binnen te krijgen zou je elke week 1 keer vis moeten eten, liefst vis die van nature veel vet bevat. In vette vis zitten namelijk meer visvetten dan in magere vis. Denk bij vette vis aan zalm, haring en sardines. Zolang je niet zwanger bent, zijn ook soorten als makreel en paling geschikt. Maar als je zwanger bent niet meer. Er zijn een aantal redenen waarom je bepaalde vis niet zou moeten eten: als de vis rauw is (zoals een nieuwe haring), als de vis gerookt is (zoals gerookte zalm) en als het om roofvissen gaat (zoals makreel en paling). Gelukkig blijft er nog veel keuze over.

En als je geen vis eet?

Wil je geen vis eten, dan is het wel slim om te zorgen voor aanvulling met de visvetzuren. Je kunt deze binnenkrijgen door visoliecapsules te slikken. Ook zijn er producten waaraan visvetzuren zijn toegevoegd. Dat staat dan op de verpakking vermeld.

Dit nu even niet

Geen rauwe vis

Rauwe vis kan net als andere rauwe producten de listeriabacterie bevatten. De kans op een besmetting is erg klein. Dus echt niet in elk stukje rauwe vis zit deze bacterie. Maar raak je besmet dan zou dit wel kunnen leiden tot een miskraam of vroeggeboorte. Neem dus geen risico en eet geen rauwe vis zoals in sushi, nieuwe haring, niet helemaal doorbakken zalm of oesters.

 

Geen gerookte vis

Ook gerookte vis kan de listeriabacterie bevatten. Verhit je de gerookte vis, bijvoorbeeld in een pastasaus of meegebakken in een quiche, dan kun je de gerookte vis wel eten. Door verhitting gaat namelijk de bacterie dood. Denk niet alleen aan gerookte zalm: dit advies geldt ook voor bijvoorbeeld gerookte heilbot en gerookte haring (bokking).

 

Geen roofvis

Roofvissen zijn vissen die leven van andere vissen in de zee. Dat betekent dat ze aan het einde van de voedselketen staan en alle verontreinigingen die in kleinere vissen zitten binnenkrijgen. Die verontreinigingen zoals zware metalen en dioxinen stapelen zich op in het lichaam van de vis. Dat maakt het gehalte aan die schadelijke stoffen te hoog, om tijdens de zwangerschap onbezorgd van die vis te kunnen genieten. Laat daarom gedurende je zwangerschap tonijn, makreel, zwaardvis, paling, snoek, snoekbaars en haai staan. Het geldt voor alle bereidingen. Dus zowel voor verse en gerookte vis maar ook voor roofvissoorten uit blik, zoals tonijn uit blik.

Welke vis eet je wel en welke eet je liever niet tijdens de zwangerschap?

Vette vissen

Vette vissen dit kun je wel eten dit eet je liever niet schaal
Haring uit blik, vers, verhit, zure haring/rolmops nieuwe haring/Hollandse nieuwe/ zoute haring, gerookte haring (bokking)*
Heilbot vers, verhit gerookte*, rauw
Makreel   alle soorten
Poon vers, verhit rauw
Paling   alle soorten
Sardines vers, verhit, uit blik rauw
Sprot vers, verhit rauw
Zalm vers, verhit, uit blik gerookte*, rauw
Zwaardvis   alle soorten

Magere vissen

Magere vissen dit kun je wel eten dit eet je liever niet
Ansjovis vers, verhit, uit blik/pot rauw
Dorade vers, verhit rauw
Forel vers, verhit gerookte*
Kabeljauw vers, verhit rauw
Koolvis vers, verhit rauw
Kaviaar vers, verhit, uit blik/pot  
Lekkerbekje** vers, gebakken  
Schol vers, verhit rauw
Snoek   alle soorten
Snoekbaars   alle soorten
Pangasius vers, verhit rauw
Tilapia vers, verhit rauw
Tong vers, verhit rauw
Tonijn   alle soorten
Vissticks** vers, gebakken

Schaal- en Schelpdieren

Schaal- en schelpdieren dit kun je wel eten dit eet je liever niet
Garnalen vers, verhit, uit blik, salade rauw
Inktvis vers, verhit rauw
Krab vers, verhit, uit blik, salade  
Kokkels vers, verhit rauw
Mosselen vers, verhit rauw
Oesters vers, verhit rauw, gerookte*
St jakobsschelpen (coquilles) vers, verhit rauw, gerookte*
Vongole (schelpen) vers, verhit rauw

*als gerookte soorten verhit worden, kun je ze wel eten
**lekkerbekje en vissticks bevatten ook veel vet, maar dit zijn de vetten die er door de bereiding in komen. De vis die ervoor gebruikt wordt is magere vis en bevat dus weinig DHA.

Bron: Nutricia

Vis is gezond

Dit zit er in vis: Dit is goed voor:
Vitamine A De ogen, de huid, de groei en de weerstand
Vitamine D Stevige botten en tanden, de hersenen en voorkomen van depressies
Vitamine B12 De aanmaak van rode bloedcellen, goede werking van het zenuwstelsel
Jodium Een goed werkende schildklier
Selenium Een goed werkende schildklier, de groei en ontwikkeling van het zenuwstelsel